Akademik kurumlar olan üniversiteler yapı veya organizasyon olarak akademik ve idari olmak üzere iki unsurdan oluşmaktadır. Akademik bir kurum olması nedeniyle akademik yönünün öne çıkması ve akademik başarının gerçekleştirilmesi için diğer unsur olan idari yapının kendi sınırları içinde kalması ve akademik unsuru baskılamaması gerekir. İdari unsur akademik yapıyı baskılarsa bürokratik hiyerarşi içinde boğulan akademik unsur kendi görevini ve rolünü yerine getiremediği gibi idari unsuru temsil eden bürokratik yapının baskısı ve egemenliğine teslim olur. Bu durumda akademik bir kurum olan üniversite akademik ve bilimsel olma niteliğini kaybeder ve sonunda mahalli idare ile arasında bir fark kalmaz. Bu nedenle akademik bir kurum olan üniversite hiçbir zaman belediye benzeri bir idare anlayışı ile yönetilmemelidir. Bu durumda akademik çalışma ve üretimde beklentilerin karşılanması mümkün olmayacaktır.

Akademik düzeyde beklentiler

Bilginin günümüzde giderek artan önemiyle birlikte, üniversiteler akademik kurum olarak bilginin üretildiği, eğitim ve öğretimin gerçekleştirildiği, ilimsel çalışmaların yapıldığı öncelikle akademik yönü öne çıkan kurumlar olarak kabul edilmektedir. Bu kurumlar, sadece bilimsel bilgi üretimiyle değil aynı zamanda eğitim ve öğretim faaliyetlerinin de merkezi olarak bireylere bilgi, beceri ve uygun davranışlar kazandırma görevini üstlenmektedir

Üniversiteler, günümüz bilgi toplumunda kritik bir rol oynayarak bilgi üretme, yayma ve üretilen bilgiyi ve aynı zamanda oluşan kültür mirasını gelecek kuşaklara aktarma hedefi güden kurumlardır. Başlıca misyonları arasında öncelikli olarak nitelikli bireylerin yetiştirilmesi bulunan üniversiteler, gelecek kuşakların teminatı olan seçkin akademik kadroların oluşturulması, bilimsel araştırmaların gerçekleştirilmesi ve elde edilen bilgi ve buluşların toplumun faydasına sunulması gibi önemli görevleri üstlenmektedir. Böylece, toplumun sosyal ve ekonomik kalkınmasına katkıda bulunarak ilerlemenin önünü açma görevi de üniversiteler tarafından gerçekleştirilir.

Toplumun sosyal ve ekonomik ve kültürel düzeyinin iyileşmesinde ve ilerlemesinde son derece önemli bir göreve sahip olan bu kurumlarda görev yapan akademik personel olan öğretim üyeleri veya öğretim elemanlarının her şeyden önce, doğal olarak, kendi toplumunu tanıyan, kültürel değerlerini sahiplenen sağlam bir kişilik yapısına sahip olması beklenmektedir. Kendisinin ait olduğu toplumun değerlerine ve ideallerine bağlı kalarak, ahlaki değerlere önem vermesi, tutum ve davranışlarını bu temel ilkelere uygun bir biçimde gerçekleştirmesi beklenmektedir. Bu bağlamda dürüstlük, güvenilirlik gibi karakter özelliklerine sahip ve sosyal ve kültürel yeteneklerle donanmış olması beklenen bir akademisyen, kendi kişiliği, mesleki ve kişisel gelişimine odaklanmış birisi de olması beklenmektedir. Bu niteliklere sahip bir akademisyen akademik kişilik sahibi olarak topluma örnek olma sorumluluğunu taşımaktadır. Böylece akademik kişiliği içselleştirerek kendi kişiliğini oluşturmuş ve geliştirmiş olur.

Bu bağlamda, akademik kurum olan üniversitedeki akademisyenlerin temel görevleri ve kendilerinden toplumun beklentileri ilkel kişisel çıkar düzeyinin çok ötesine geçmektedir. Bu durumda kurumsal, ulusal ve uluslararası düzeyde kurumuna ve toplumuna kazanımın öncelenmesi gerekmektedir. Bu kazanımlar ancak temel olarak aşağıdaki niteliklere sahip bir akademisyen tarafından gerçekleştirilebilir.

• İyi Ahlak Sahibi Olma. Akademisyenler, bilimsel ve toplumsal etik kurallara uygun davranarak dürüstlük ve şeffaflık prensiplerine bağlı kalmalıdır.
• Bilimsel Kitap Yazma. Kendi alanlarında nitelikli kitaplar yazarak bilgi birikimlerini hem öğrencileri ile hem de akademik camiayla paylaşmalı ve ülkesine, öğrencilerine, akademik dünyaya katkıda bulunmalıdır.
• Bilimsel Dergiler Kurmak ve Yayınlama. Yüksek kalitede makale ve araştırmaları uluslararası düzeyde yayınlandığı bilimsel dergilerin kurulması ve yayınlanması hem akademik kurumun hem de ülkenin bilimsel alanda tanınırlık kazanmasına ve tanınırlık düzeyinin yükselmesine katkıda bulunur.
• Ulusal ve Uluslararası Kongre Düzenleme. Bilgi paylaşımını desteklemek amacıyla ulusal ve uluslararası düzeyde bilimsel kongreler düzenleyerek, ülkesindeki genç akademisyenlerin yetişmesine ve onların da ulusal düzeyde ve uluslararası düzeyde tanınması ve girişimcilik becerisi kazanmasına katkıda bulunur.
• Nitelikli Bilimsel Makale Üretimi: Güncel ve etkili bilimsel çalışmalar yaparak bu çalışma sonuçlarına dayalı makaleler üreterek bilim dünyasına katkıda bulunur.
• Ulusal ve Uluslararası Sunumlar. Ulusal ve uluslararası konferanslarda bildiri sunarak, araştırmalar ve sonuçlarını paylaşarak ve ulusal ve uluslararası bilimsel akademik ağını genişletir.
• Eğitim ve Öğretim. Nitelikli dersler vererek öğrencilerle etkileşimde bulunur ve bilgi transferine önem verir.
• Uluslararası İş birlikleri. Uluslararası düzeyde iş birlikleri kurarak, kendi kurumunun uluslararasılaşmasına katkıda bulunur.
• Projeler. Ulusal ve uluslararası düzeyde bilimsel projelerde yer alarak, araştırma ve geliştirme faaliyetlerini destekler.
• Toplumsal Fayda Üretimi. Araştırmalarını ve bilgi birikimini kullanarak topluma fayda sağlar ve sosyal sorumluluk bilinciyle hareket eder.
• Nitelikli Yüksek Lisans ve Doktora Öğrencisi Yetiştirme. Kurumdaki akademik kadronun oluşumunda ve sürdürülebilir olmasında önemli olan yüksek lisans ve doktora düzeyinde insan kaynaklarının yetişmesine yardımcı olmak suretiyle akademik kurumun devamlılığını sağlamak ve bilimsel niteliğinin artmasına katkıda bulunur. Yetiştirdiği bu öğrencilere bilimsel ve etik değerlere bağlı kalacakları bir eğitim vererek, gelecek nesillerin yetişmesine katkıda bulunur.

İdari düzeyde beklentiler

• Akademisyen kişiliği, tutumu ve davranışı olan akademik kadronun üniversite idaresi tarafından cesaretlendirilmesi, maddi ve manevi olarak desteklenmesi, üniversitelerin uluslararası düzeyde rekabet avantajı elde etmelerine katkı sağlayacaktır. Akademisyenin cesaretinin kırılması, desteklenmemesi veya en azından idari veya bürokratik engel çıkarılması akademisyenin zihinsel ve ruhsal olarak süreçten olumsuz etkilenmesine neden olmaktadır. Bu durum da onun çalışma ve üretme arzu ve isteğini yok etmektedir.

• Akademik bir kurumda çalışan ister akademik olsun ister idari olsun her çalışan kurumun değil sadece kendisinin bireysel çıkarlarını öncelediği zaman akademik yaklaşımdan uzaklaştığı için ulusal ve uluslararası düzeyde bir başarı beklemek yanlıştır. Kişisel çıkar beklentisi akademik değil ilkel ve alt düzey bir düşünme ve hedef koyma yoludur.

• Alt düzey veya ilkel düşünme düzeyine sahip idari bir yapıya sahip akademik bir kurumdan üst düzey bir beklentiye sahip olmak doğal değildir.

• Öğrenme, öğretme, bilgi üretimi, bilimsel çalışma, üst düzey düşünme becerisi kazanma gibi hedefler ancak insancıl ve demokratik bir ekoloji içinde ulaşılabilir. Gerginlik, tehdit, şiddet, şantaj gibi alt düzey düşünme becerisine sahip olan insanların kullandığı araçların bilimsel ekolojiyi olumsuz etkileyeceği ve yukarıda geçen hedeflere ulaşmada olumsuz katkıda bulunacağı kesindir. Bu tür akademik kurumlarda akademik ekolojiye olumlu katkıda bulunacak idari kadronun oluşturulması önem arz etmektedir. Aksi takdirde akademik kurumun bilimsel ekolojisi kaybolur ve akademik kurum belediye misali bir idari hizmet alanına dönüşür.

• Bilime, bilim insanına, bilime, ilime, bilgiye önem verilmediği veya bunlar göz ardı edildiği zaman en küçük idari birim olan muhtarlıkla akademik kurum arasında bir fark kalmaz.

• Atatürk’ün dediği gibi, hayatta en hakiki mürşit olarak ilimi değil kendi otoritesini veya çıkarını gözeten insan kaynaklarının akademik kuruma olumlu katkı bulunması mümkün değildir. Topluma, sosyal ve fiziksel çevreye, ülkeye ve dünyaya katkı sağlamak ile ilkel düşünme düzeyi, hırs, çıkar sağlama, şiddet ve tehdit gibi kavramlar tezat teşkil temektedir.